"tại đất Ca-na-an nơi cha ông sinh sống"
Câu này giới thiệu danh sách liệt kê con cháu của Gia-cốp ở Sáng Thế Ký 37:1-50:26. “Gia-cốp” ở đây chỉ về toàn bộ gia đình của ông. Gợi ý dịch: "Đây là danh sách liệt kê gia đình của Gia-cốp" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-metonymy)
"17 tuổi" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#translate-numbers)
Đây là tên người hầu gái của Bi-la. Xem cách đã dịch ở GEN 29:29. (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#translate-names)
Đây là tên người hầu gái của Lê-a. Xem cách đã dịch ở GEN 29:24. (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#translate-names)
"vợ lẽ" (UDB). Những người nữ này là người hầu của Lê-a và Ra-chên đã giao cho Gia-cốp để sinh con.
"mách lại những chuyện không hay của các anh mình"
Câu này được dùng để đánh dấu câu chuyện chuyển sang thông tin về Y-sơ-ra-ên và Giô-sép. (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#writing-background)
Chỉ về tình yêu thương huynh đệ hay tình yêu dành cho một người bạn, một thành viên gia đình. Đây là tình yêu tự nhiên của con người giữa những người bạn hay họ hàng bà con.
Có nghĩa là Giô-sép được sinh ra khi Y-sơ-ra-ên là một người cao tuổi. Gợi ý dịch: "người được sinh ra khi Y-sơ-ra-ên đã cao tuổi" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-idiom)
"Y-sơ-ra-ên làm cho Giô-sép"
"một chiếc áo choàng rất đẹp"
"không thể nói năng tử tế với cậu được"
Đây là câu tóm tắt các sự kiện trong 37:6-11.
"Và các anh của Giô-sép càng ghét cậu hơn trước"
"Xin nghe em kể giấc mộng mà em đã thấy" (UDB)
Giô-sép kể cho các anh nghe về giấc mơ của mình.
Từ “nầy” hướng sự chú ý đến thông tin gây ngạc nhiên theo sau.
Từ “chúng ta” chỉ về Giô-sép và tất cả các anh của cậu. (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-inclusive)
Khi lúa chín, chúng được bó lại thành từng bó và xếp chồng lên nhau cho đến lúc tách hạt ra khỏi cọng rơm.
Từ “nầy” ở đây cho thấy Giô-sép ngạc nhiên vì điều cậu nhìn thấy.
Những bó lúa ở đây đứng và quỳ như thể chúng là con người. Những bó lúa này tượng trưng cho Giô-sép và các anh. (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-personification)
Cả hai câu này căn bản có ý nghĩa như nhau. Các anh của Giô-sép dùng những câu hỏi này để nhạo báng Giô-sép. Có thể dịch thành câu khẳng định. Gợi ý dịch: "Mầy sẽ chẳng bao giờ là vua của chúng ta, và chúng ta sẽ chẳng bao giờ quỳ xuống trước mầy!" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-parallelism and /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-rquestion)
Từ “chúng ta” chỉ về các anh của Giô-sép chứ không bao gồm Giô-sép. (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-exclusive)
"vì những giấc mơ và lời cậu nói"
"Giô-sép có một giấc mơ khác"
"11 ngôi sao" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#translate-numbers)
"Y-sơ-ra-ên quở trách cậu rằng"
Y-sơ-ra-ên dùng câu hỏi để quở trách Giô-sép. Có thể dịch thành câu khẳng định. Gợi ý dịch: "Giấc mơ của con không có thật. Mẹ con, các anh con và cha sẽ không quỳ xuống trước con!" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-rquestion)
Có nghĩa là tức giận vì ai đó thành công hay nổi tiếng hơn.
Nghĩa là cứ nghĩ về ý nghĩa giấc mơ của Giô-sép. Gợi ý dịch: "cứ nghĩ xem ý nghĩa của giấc mơ có thể là gì" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-idiom)
Y-sơ-ra-ên dùng một câu hỏi để bắt đầu cuộc trò chuyện. Có thể dịch thành câu khẳng định. Gợi ý dịch: "Các anh con đang chăn bầy tại Si-chem." (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-rquestion)
Ở đây ngụ ý rằng Y-sơ-ra-ên đang bảo Giô-sép chuẩn bị sẵn sàng để đi gặp các anh. Gợi ý dịch: "Hãy chuẩn bị sẵn sàng" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-explicit)
Giô-sép đã sẵn sàng lên đường. "Con đã sẵn sàng lên đường" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-explicit)
"Y-sơ-ra-ên nói cùng Giô-sép"
Y-sơ-ra-ên muốn Giô-sép trở về và cho ông biết tình hình về các anh của cậu cùng bầy gia súc.
Gợi ý dịch: "đến báo cho ta biết con có được tin gì” hoặc “báo lại cho cha” (UDB) (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-idiom)
"từ thung lũng"
"có một người gặp Giô-sép đang đi lạc trong đồng ruộng"
Từ này đánh dấu bắt đầu một sự kiện khác trong mạch chuyện lớn, có thể có những nhân vật khác với sự kiện phía trước. Ngôn ngữ của bạn có thể có cách để biểu đạt điều này.
"Cậu đang đi tìm gì vậy?"
"Xin chỉ giúp tôi … ở đâu"
"dẫn bầy"
Đây là một địa danh cách Si-chem khoảng 22 km. (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#translate-names)
"Các anh của Giô-sép thấy câu khi cậu còn ở đằng xa"
"họ lên kế hoạch giết cậu"
"thằng nằm mộng đến rồi kìa"
Cụm từ này thể hiện các anh đang hành động theo kế hoạch của mình. Gợi ý dịch: "Vậy nên bây giờ" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-idiom)
"thú nguy hiểm” hoặc “thú dữ”
Hăm hở ăn thịt
Các anh lên kế hoạch để giết cậu, vì thế thật mỉa mai khi họ nói giấc mơ của cậu thành hiện thực, vì cậu sẽ chết. Gợi ý dịch: "Do đó chúng ta sẽ đảm bảo những giấc mơ của nó không thành hiện thực". (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-irony)
"nghe điều họ đang nói"
Cụm từ “tay họ” chỉ về kế hoạch muốn giết Giô-sép của các anh. Gợi ý dịch: "khỏi họ" hoặc "khỏi kế hoạch của họ" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-metonymy)
Cụm từ “lấy mạng nó” là lối chuyển ngữ nói về việc giết người. Gợi ý dịch: "Chúng ta đừng giết Giô-sép" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-euphemism)
Có thể thể hiện ý phủ định ở động từ. Đồng thời, "đổ máu" là lối chuyển ngữ nói về việc giết người. Gợi ý dịch: "Đừng làm đổ máu" hoặc "Đừng giết nó" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-litotes and /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-euphemism)
Nghĩa là đừng lạm hại hay đừng làm nó bị thương. Gợi ý dịch: "đừng hại nó" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-idiom)
Có thể dịch thành một câu mới: "Ru-bên nói vậy để anh có thể cứu Giô-sép"
Cụm từ “tay họ” chỉ về kế hoạch giết Giô-sép của các anh. Gợi ý dịch: "khỏi họ" hoặc "khỏi kế hoạch của họ" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-metonymy)
"và trả cậu về"
Cụm từ này được dùng ở đây để đánh dấu bắt đầu một sự kiện quan trọng trong câu chuyện. Nếu ngôn ngữ của bạn có cách thể hiện điều này thì có thể xem xét sử dụng ở đây.
"họ xé toạc chiếc áo đẹp của cậu"
"chiếc áo choàng đẹp". Xem cách đã dịch ở GEN 37:3.
"Bánh" là phép hoán dụ chỉ chung cho “thức ăn”. Gợi ý dịch: "Họ ngội xuống ăn" hoặc "cá anh của Giô-sép ngồi xuống ăn" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-metonymy)
Việc nhìn lên ở đây được nói thể một người thật sự ngước mắt lên theo nghĩa đen. Từ “kìa’ được dùng ở đây để hướng sự chú ý của người đọc đến điều họ nhìn thấy. Gợi ý dịch: “Họ nhìn lên và đột nhiên thấy một đoàn lái buôn” (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-metaphor)
"chở"
"gia vị"
Một loại dầu có hương thơm được dùng để chữa bệnh và bảo vệ làn da. “thuốc”
“Đem chúng xuống Ai-cập”. Có thể làm rõ ý này. Gợi ý dịch: “đem chúng xuống Ai-cập để bán” (/WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-explicit)
Có thể dich thành câu khẳng định. Gợi ý dịch: "Chúng ta chẳng được lợi gì khi giết em trai chúng ta rồi giấu máu nó đi" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-rquestion)
Đây là phép tu từ chỉ về việc che giấu cái chết của Giô-sép. Gợi ý dịch: "che giấu tội đã giết nó" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-metaphor)
"cho những người thuộc dòng dõi của Ích-ma-ên" (UDB)
Nghĩa là đừng lạm hại hay đừng làm nó bị thương. Gợi ý dịch: "đừng hại nó" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-idiom)
Từ “cốt nhục” là phép hóan dụ chỉ về người thân. Gợi ý dịch: "nó là người thân ruột thịt với chúng ta" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-metonymy ).
“Các anh em của Giu-đa nghe theo người” hoặc “Các anh em của Giu-đa đồng ý với người”
Cả hai tên gọi này đều chỉ chung về một nhóm lái buôn mà các anh Giô-sép gặp.
"Với giá 20 miếng bạc" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#translate-numbers)
"đem Giô-sép vào Ai Cập" (UDB)
“Ru-bên trở lại chỗ cái hố, và ngạc nhiên khi thấy Giô-sép không có ở đó”. Từ “kìa” ở đây cho thấy Ru-bên kinh ngạc khi thấy Giô-sép đã biến mất.
Đây là hành động thể hiện nỗi đau buồn hay thương tiếc sâu sắc. Có thể dịch rõ hơn. Gợi ý dịch: "Ông đau lòng đến nỗi xé áo mình" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-explicit)
Ru-bên dùng những câu hỏi để nhấn mạnh việc Giô-sép biến mất. Có thể dịch thành câu khẳng định. Gợi ý dịch: ‘Thằng bé đã không còn nữa! Bây giờ tôi không thể nào mà trở về nhà được” (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-rquestion)
Chỉ về chiếc áo đẹp mà cha đã may cho cậu.
"máu dê"
"họ đem chiếc áo"
"đã ăn thịt nó"
Gia-cốp nghĩ rằng một con thú hoang đã xé xác Giô-sép. Gợi ý dịch: "Chắc chắn nó đã xé xác Giô-sép ra từng mảnh rồi" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-activepassive)
Đây là hành động thể hiện nỗi đau buồn hay thương tiếc sâu sắc. Có thể dịch rõ hơn. Gợi ý dịch: "Gia-cốp đau lòng đến nỗi xé áo mình" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-explicit)
Ở đây, “lưng” chỉ về phần giữa của cơ thể hay còn gọi là phần eo. Gợi ý dịch: “mặc bao gai” (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-explicit)
Việc những người con đi đến cùng cha họ được mô tả là họ “chổi dậy”. Gợi ý dịch: "đến cùng ông" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-metaphor)
Có thể dịch ở dạng chủ động. Gợi ý dịch: "nhưng ông không chịu để họ an ủi mình" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-activepassive)
Nghĩa là ông sẽ than khóc từ lúc đó cho đến khi qua đời. Gợi ý dịch: "Thật khi ta chết và xuống âm phủ ta vẫn còn than khóc" (Xem: /WA-Catalog/vi_tm?section=translate#figs-explicit)
"Người Ma-đi-an bán Giô-sép"
"người chỉ huy lính cận vệ của vua"