Capitulo 12

1 Anɨ epauka Jesús kanuye miekaitɨni ti etsɨekaitsɨe mɨkɨ "granos" anamɨya sabado. Nɨ arimamata menau hakamɨkɨkaitɨni waɨkawa menu ta yuanita mete ati hɨnatɨ espigas de grano meniti kuanita. 2 Ke paukata me mu ninierixi mɨkɨ fariseos, kati nuta hɨawarieni ta Jesús: "peti niere, ekɨ anɨ arima mekatini yurieka hepaɨsta nɨ'aritsɨe mete yurie tukarieyatsɨe sabado." 3 Mɨkɨta Jesús paɨ katini warta hɨawe: "¿xekata katerɨwawe ke tuyuri David, kepauku mú hakamɨ paɨna ukitsɨ ke ane hama tɨana memu uwakai? 4 ¿Kepaɨta mɨkɨ rautahá kita Dios mutikua mɨkɨksi pan consagrado, ka kuaiwakai mu maiwékai hetsɨena mieme paina ke ane hamatɨana, memu uwakai, xeikɨata ka maiwekai iyamexi wa hatsɨa mara'akate? 5 ¿xeka taka terɨwawetá nɨ aritsie, ana mɨya tukari sabado mɨkɨmexi mara'akate mana tɨkita mekate nenimayatsie mɨki sabado ya umiemekɨta wa hetsɨe mɨkɨ kara wiwiyani? 6 Neta nexara hiawe kani xuaweni xewitɨ waɨkawa netɨ maxi ke iki tɨki ena. 7 xika mete heti manike ke manu yɨnekaitɨtɨ ikɨ: Ne neka nauye hɨaka nenimayatsɨka tita xenete yetuiriwa neka rauye nɨwa, meka warónta xirienikekai iyamexi yakɨ xeikɨa tixaɨ tsɨmekate uyuriekai. 8 Mɨkɨ niweta uki kani hɨkɨtɨni ukiyari mieme tsɨe tukari tsɨe sabado." 9 Ya umiemekɨta Jesús kananayeyani mana mɨya kanauta hanita mana kewa memeyuti nenewiwakai tsɨe mɨkɨmexi. 10 Ena iyata, uki kanuyeikakai tɨni xeime yu mámá wakime he xeiyati. Mɨkɨmexi fariseos menita iwawiya mɨkɨ Jesús me haitɨkaitɨ: "¿aix ti ane aixi mi yurieni mamɨya uxipiyatsɨe sabado?" Pavnɨkɨta memita xanetakɨ kename xɨriki. 11 Jesús katini warta hɨawe: "¿ke ane uki pu yeika xe hamatɨa, xika xeime xeikɨa muxa he xeiyani, xikata ikɨ muxa hauka weni xawata hauka tewakaku anamɨya tukaritsɨe uxipiyatsɨe sabado, iwiyame kareiwati hána muwamɨ? 12 Ya umiemekɨ maxi waɨka raye axekɨ, ya umiemekɨ, maxi pu uki kua muxá ya umiemekɨ pu yɨwe aixi tuyurieni anamɨya uxipiyatsɨe sabado." 13 Ya umiemekɨ Jesus katinita hɨawe iya uki: "A mama ké nauta xɨtserita." Mɨkɨta kanita xɨtseriya ya pauka aixɨ kanú itɨarieni, kanɨyɨni xeitapa mamaya hapaɨ. 14 mɨkɨ mexita fariseos mene waye kɨne yikɨ meteyukɨ hɨawekai hetsɨena mieme. Mɨkɨmexi meni wautɨwekaitɨni ke paɨ mete'i hanakekai me imienike. 15 Mɨkvta Jesús he enaka ikɨ, kananayeyani tewa monamiya tsɨe. waɨkatɨ meni weiyakaitɨni mɨkɨta aixi kaniwati yuruwakaitɨni yu naime. 16 Mɨkɨ katin warta hɨawe mɨkɨmexi hipame tsɨ mekate wara hɨawenikekai. 17 Paɨ ti hɨnikekaikɨ ke muta yɨkaikɨ mɨkɨ nɨ arieya profeta Isaias, ipaɨ haitɨ: 18 "Xe nau xeiya, neti uximayatsiriwame ke ane ne nemanaye haá; ke ane nemaunake erie, mɨkɨtsɨe ne kɨpɨri aixi puti yuku hɨawe hetsɨena ne maɨpaɨta ne Espiritú, mɨkɨta kanita xatamɨkɨ jucio ke ane judios meka hɨ wa hepaɨsta. 19 Mɨkɨ kua yuta mieni paɨna kuati ta wauni ha á hiwatɨ: paɨna meka i eniani niukieya huye muku calle hapane tsɨe. 20 mɨkɨ ka ita mɨra wa'i tsɨpame heriola: mɨkɨ kwa itɨni waikɨ iya kɨxeme kɨtsɨ mawie, kepaukuke justicia mura iwa ke. 21 Mɨkɨ mexi ke pai meka imateta lasuni mete'i eririetɨ menakɨnimɨkɨ ke titewátsɨe." 22 Ya umiemekɨta xewitɨ kaniuwetɨ ká háu nieretɨ, ka hauyumarie hetsɨena kanika nierekaitɨni, kani atɨarieni Jesús hátsɨa. Mɨkɨ aixi kaniyurieni ranayenekɨ mɨkɨ uki kanuwekai kanuta nuni paɨna háu niereti kanayani. 23 Naiti tei mete he anekai menaye hɨhɨxikaitɨni paɨna me naitɨkateitɨni: "¿kati yɨkɨ ikɨ uki niweya mɨkɨ David? " 24 Ke pauka tá mɨkɨmexi fariseos meme enana mɨkɨ tsɨe ke aixɨ he yɨkai, meneti yuani: "ikɨ uki ka waraye weweiya iyamexi meka hauyumaririe xika iyakɨ Belcebú, mɨkɨ wá ukiyari mɨkɨmexi meka hauyu maririe wa hetsɨe xɨka ka itipika." 25 Ya umiemeta Jesús wá maitɨ ke ke mete yɨkɨ hɨawekai katini warta hɨawe: "Bati kuieyaritsɨe kuie xɨka yuta xɨrietɨkani yu hetsɨe mieme kaniyuti heiwerimɨkɨ paɨna xewitɨ xewitɨ kiekari ya i ki yuta xɨ rietɨkani yu hetsɨe mieme wáikɨri yaxei ka yɨni. 26 Xɨkatá ka hauyumarie wáraye weiya meka hauyumaririe, mɨkɨ kaniyuta xɨtimɨkɨ yu hetsɨe mieme: ¿uxɨmayatsɨkaya aɨmɨ katita une? 27 xikata ne newaraye weiya meka hauyumaririe mɨkɨkɨ Belcebú: ¿ke ane kɨta me waraye weiya ke ane memi weiya? ya umiemekɨ, mɨkɨ mexi menakɨnikuni xe haxɨkatitsɨxɨ. 28 Xɨkata ne newaraye weiya meka hauyumaririe mɨkɨkɨ Dios espirituyakɨ, ya umiemekɨta mɨkɨ kiekarieya Dios kanaya ani xe hatsɨa. 29 ¿Keta xewitɨ ti hani xei uki kitana tɨrɨkaɨyeme hatsɨa ti nawatsɨrienita piniteya ka iyɨawetɨ mɨkɨ uki tɨrɨkaɨyeme meri? Ya umiemekɨ mɨkɨ katini nawatsɨriemɨkɨ muwa kitana. 30 Ke pai ne hapaɨ kati yɨkɨ hɨawe yɨkɨ katini yɨkɨ hɨaweni ne hatsɨa, paɨna ke ane ne matɨa kati kuiuruwa, katinita wiwani pɨta. 31 Ya umiemekɨta, ne nexara hɨawe, xe xvrikɨya paɨna xe tierika mette nauye hɨwiyariekuni mɨkɨ mexi uki tsɨ, mɨkɨta xe tierika hatsɨa mɨkɨ Espiritu hatsɨa xeka tauye hɨwiyarieni. 32 Ke paita muta nuni hepaɨsta niuki mɨkɨ niweya uki, ikɨ kati nauye hɨwiyariemɨmɨkɨ. Ke aneta iya muta niuni hepaɨta mɨkɨ Espiriu Santo, mɨkɨ karauye hɨwiyarieni, tsepa kuietsɨe, tsepa paɨna mamietsɨe, hapaɨna. 33 ya perayeitɨawe xei itaɨri aixi aneme paɨna ikuaxieya háxa há aneme. ya umiemekɨ xewitɨ itaɨri kani yu marsɨɨkɨni yu ikuaxikɨ. 34 Xeme, kuterixi niwemama xekani hɨkɨtɨni, xete uyuka nanaimakɨ, ¿ke xete ú xaa niukɨ aixi mu hané ke anemé yu iyaritsɨe raye paɨta mɨkɨ katinitaxatamɨkɨ. 35 Mɨkɨ uki aixi tuka eriwa, aixi ti ane raye axe yu iyaritsɨe, kati naye pineni tita aixi muti ané; iyata uki tuyuka nanaima, haxa ti ane raye axe yu iyaritsɨe ti mieme, kataye paɨtani iya tita haxa muti ané. 36 Neta nexara hɨawe anamɨya maye anitsve xemuta hekvatsɨenitsɨe teuteri meniyetuakuni xexuime ke memuti yɨ yakɨ xeikva mɨpaɨ. 37 Ya umieme kɨ yu niukikɨ xeme xeni ti hekɨatsɨekuni, xe niukikɨ xe nanuta xɨriyakuni. 38 Ya pauka tá hipatɨ te utɨwametexi paɨna fariseos meteneita hɨawe mɨkɨ Jesús paɨ meneti yɨni: ti ɨkitame, teneuye hɨaka temuxeiyani hekɨatsɨya a hetsɨe. 39 Jesús tá katini warta eiya ti wara hɨawetɨ: xewiti hakewa meta nexɨ haxa mete uka eriwatɨ paɨna haxa memu itɨtɨa mɨkɨ xeikɨa meni wauximeni hekɨatsɨya. Xeimeta hekɨatsɨya mekua xeistɨarieni xeikɨa iya hekɨatsɨyaya Jonas mɨkɨ hiukɨ tuayame. 40 ipaɨ hapaɨ Jonas kaniyekateitɨni háika tukari paɨna háika tɨkari hukayatsɨepai ketsɨ harti mariwemetsɨe, ipaɨ paɨna niweya uki kaniye kaimɨkɨ háka tukari paɨna háɨka tɨkari kuie iyarieyatsɨe. 41 iyamexi ukitsɨ kɨekatari Ninive menanuku uikuni mana memuta hekɨatsɨenitsɨe ikɨmexi wakɨ hakewa metanexiakɨ ikɨ teuteri menenta hɨakuni. Ya umiemekv mɨkɨmexi metenu hayawa iya kemutuxatatɨyakɨ Jonas ipaɨna xe nau nieri, xewitv maxi netɨ ena kanukani ke Jonás. 42 Mɨkɨ Reina kiekame Sur kananukukemɨkɨ manamɨya xemuta hekɨatsɨenitsɨe ukitsɨ wa hatsɨa ikɨ nɨiwaritsɨe kani wata hekɨatamɨkɨ. Mɨkɨ kananuani kɨekari metétéwatsɨepai kuieyaritsɨe i'enienike ikɨ maitsɨkaya mɨkɨ Salomón, xe nauninieri, xewitɨ maxi waɨka netɨ ke Salomón ena kanuweni. 43 Ke pauka xewitɨ ka hauyumarie mayetɨa xeimetsɨe uki, kanuye yeimɨkɨ mú wakitsɨe uxipiya u'wauximetɨ, ká ika xeiyata. 44 ipaɨta kunitayɨmɨkɨ: 'Nekananuamɨkɨ ne kie hakewa nemayetɨa.' Há nuameta muwa, kanikaxeiyamɨkɨ mɨkɨ ki aixɨ aneme itiyakame. 45 Hayeyameta kaniwaranuwi tɨmɨkɨ yu hamatia hipame ata huta meka hauyumaririe haxa maxi me itɨtɨakame yu matɨa, yu naitɨ mɨkɨmexi manauta haxɨakuni manamɨya. Ya umieme mɨpaɨ xeikɨakɨ muye atikanikɨ iya ukikɨ kanayeimɨkɨ kuinimiememaxi itɨatɨ ke mu itɨakairi hapaɨ waikɨ. Ipaɨ hapaɨ tsɨere paɨmɨ ikimexi nɨiwari haxa mete uka iyayari. 46 Akuxi Jesús ti waku xaxatɨwakaku meyuwaɨkawame, neuxei enamɨ, mamaya paɨna iwamama takua meneti ukaitɨni, me hei wautɨwetɨ mete xatakutɨ hamatɨana. 47 Xewitɨ kati neita hɨawe: "neixei, amama paɨna a iwama takua mepe ku'u, mé atsɨ wautɨwetɨ me tau xatakutɨ a hamatɨa." 48 Mɨkɨta Jesús kati neita eiya, re hɨawetɨ iya ke ane ya reita yɨawekai: "¿ke pai pu ne mama? ¿paɨna ke pai mexi mene iwama?" 49 Yapauka yu mamate ka nauta Bera yu'nɨ'aritsɨxi wa hatsɨa kanuta yɨnita: "Xa nauninieri,, ena kanuweni nemama paɨna ne iwama 50 Ya umie tsepa kepai ipaɨ ti kamie ke ra eriwa ne yaú yuawitsɨe makaka, mɨkɨmɨ tewi kanen iwatɨni, paɨna nemama."