¹ Beorae' Abrahame' dzo'ok u sen ch'ijil, yetel Yumtzile dzo'ok xan u pulic u qui' taan' yookol ti tulakal baax yantie'. ² Abrahame' tu yalaj ti u asab nuxibil u palitzilo'ob ti u maax kubentmaj ca'ach tulakal ba'al u tial, ca tu yalaj ti:"Dzaa' a kab yaanal u muuk in wooc, ³ jalach t'anteen tu kaaba' Yumtzil, u Kue' le ca'ano' yetel le lu'umo, ma' biin a cha'a ti le cananaeoso'ob juntul chu'upal u tial u yatantik in paal, ichil u cu'uchilo'ob caajane'na. Ba'ale biin xiiquech tin caajal', y ⁴ etel in laak'o, yetel ti can a cha'a u yatan u tial in paal Isaac. ⁵ Le palitzilo' tu yalaj ti letie': ¿cuux tun wa ma' u yooltik le co'olel te lu'umila'? ¿yann in su'tik a paal te lu'um tuux taaleno'? ⁶ Abrahame' tu yalaj ti letie': ¡Ma', ma a bisik in paal te'lo'! ⁷ Yumtzil, u Ku'i le ca'ano, maax tu cha'ajen ti u yotochi in tatae yetel u lu'umil in laak'oba, yetel maax dzo'ok u seeb chi'itik teen u yalik: "Ti a ch'i'ibalo'ob tene quin dza'ik le lu'uma", letie' cu tuuxtik u angeli' ta taanil, yetel teche' yaan a taasik u yatan Isaac te cu'uchilo' ⁸ Ba'ale wa le co'olel ma tu yooltik tal ta weetele', ca pa'atal xma si'ipilil ti le kax t'aana', bic taabaquech a su'ut in paal teelo'. ⁹ Bey tuno' le paalitzilo' tu dzaa un kab ti u yaanal u muuk u yooc Abraham u dzu'ulil, ca tu jach t'antaj ti yo'okol le baax ala'altio' ¹⁰ palitzilo'ob tu cha'a diez u tu'ulal le camello'obo u dzu'olile' caj jook'i. Letie' tu cha'a xan tulakal siibalo'ob u dzu'ulil. Letie' jooke' ca bin tu lu'umil Aram-naharaim u ca'ajil Nacor. ¹¹ tu beetaj u xooltal le camello'ob tu jaal le caajo', tuux yan jump'el ch'e'eno'. Dzo'ok u ye'esame'ental,le u suutukil cu binob le co'olelo'ob u tial u jookeso' ja'. ¹² tuno' letie' tu yalaj: "Le U Yumtzil, U Ku in dzu'ulil Abraham, beet ca xi'ic teen utzil yetel e'esten a wutzil ti le nu'upt'ano' ti in dzu'ulil Abraham. ¹³ Pa'acte, way yane'en tu yicnal le ch'e'ena, u chu'up palil le xiibilil le caajo'obo taan u jook'ol u taaso' ja'. ¹⁴ ca u'uchuc beya'. le quen in watie' ti unjul chu'up palil ti le cu'uchila: "quin ka'at ooltiktech, e'ens a pu'ulo'ob u tial in wuk'ik ja', yetel letie' cu ya'aikten, "uk'e, yetel tene' yaan in dza'aik xaan ja' ti le camello'obo, bey tune p'aat le je maax leti' le a yeeyma' u ti'al a paalitzil Isaac. Bey quin in wojeelti dzo'ok a we'esic u chucaanil a wool ti le nu'upt'an ti in dzu'ulil. ¹⁵ Cu taal uchu'le, ma' dzo'okok u t'aane', jook x Rebeca yetel u pu'ul tu quele'embal. Rebecae' siijilti Betuel, u paali Milca, u yatan Nacor, u sucu'un Abrahame'. ¹⁶ chu'upalo jach qui'ichpam yetel xsujuy xchuupal xan. Miix juntul jxiib yanac ba'al yila'a x yetel. Letie' j eem tuux yaan le sayabo, ca tu chupaj u pu'ul, u tial u suutbal tu yotoch. ¹⁷ Bey tune le palitzili'ob a'alcabnaji u tial u c'uchu tuux yaan let'io ca tu yalajti: "Quin ka'at o'oltiktech dza'aten un p'iit ja' ti le pu'ulo''. ¹⁸ tu yalaj: "Uk'e in dzu'ulil", yetel letie' seeblanquil tu ye'emsa u pu'ulo ca tu dza'a u yuk'e. ¹⁹ Le ca'aj dzo'ok u yu'ke' , letie' tu yalaj: " Bey xan yaan in jo'okes ja' u ti'al le camello'obo, u ti'al u yukiko'ob je'el bucaj u ca'atobe. ²⁰ letie' tu seblanquil tu laalaj u pu'ul te tu nu'ucul u yukico' ja', alcabnaj tu ca ten te ch'e'eno u ti'al u jo'osik ja', yetel tu jo'osa ja' u ti'al tulakal le camello'obo. ²¹ Le jxiibo' chen tu paactik xma't'ani u ti'al u yiilik waLe Yumtzile' dzo'ok u beetik u bin utzili ti u tuusbelil wa ma'. ²² ca dzo'ok u yu'uko ja' le camello'obo, le jxiibo' tu joosa jun p'eel oroe' tuup u ti'al ni'i miin jum p'eel chumu'ukil siclo a'alil, yetel ca'apel bakal kabo'ob maanal diez siclos aalil. ²³ tu c'atajti: ¿ Ma'axeech chu'upal paal, maax a tata? a'ateen quin ka'at o'oltiktech, ¿yaan wa cu'uchil tu yotochil a tata tuux u paajtal ma'ansic le aakaba'? ²⁴ Letie' tu yalajtie': "Tene' u xch'upul paalen Betuel, letie' u paal Milca, le je maax siijil ti Nacore'. ²⁵ tu yalajti xaan: "To'one yaanton ti tu ca'apela, su'uc yetel quin tucultike' yaantom xaan un p'eel cu'uchil u ti'al a maansik le aakabo'. ²⁶ Bey tuno' le jxiibo' jxola ca tu cultaj Yumtzil. ²⁷ tu yalaj: "Qui'iqui' t'anta'ac Yumtzil u Ku Abraham in dzu'ulil, maax ma' u pa'at u chu'ucanil u wool yetel jach toj u yool ti u nu'upt'an ti in dzu'ulil. Tumen tene', Yumtzile' tu bisen jach toj tu yotoch u laaksilo'ob in dzu'ulil. ²⁸ Bey tuno' le tankelem j chu'upalo' aalcabnaji u ti'al u tzicbalt ti u yotoch u mamae tulakal le ba'aloba'. ²⁹ Rebecae' yaan u su'ucun cu kaba'aintik Laban. Labane' aalcabnaj tuux yaan le xiibo p'aataj tankabee tuux yaan le sayabo. ³⁰ Le ca tu yilaj le tuup tu ni'i yetel le bakal kaabob'ob tu mu'uk kaab'ob u ki'ike, yetel ca tu yubaj le baax cu tzicbatik Rebeca u ki'ike: " "Bey tu yalajten le ma'acob", letie' bin tuux yaan le xiibo', le ca'aj tu yilaj wa'alacba tu tze'el le camello'obo te sayabilo'ob. ³¹ tu yalaj: "Ko'oten tech, Qui' T'anech Yumtzil ¿baaxten wala'acbalech te ta'ancaba'? Tene' dzo'oc in nu'ucbesic le naajo' yetel cu'uchil u ti'al le camello'obo. ³² tune' le jxiibo' taal te naajo' yetel tu yeensaj u cu'uch le camello'ob. Ti le camello'ob dza'tio su'uc, yetel quin tucultke ja' u ti'al u p'o'oik u yo'ok yetel y yo'oko' maaxo'ob yano'ob yetelo'ob. ³³ Letio'obe tu dza'jo ja'ana tu taanilo' u ti'al ka ja'anaco'ob , ba'ale letie' tu yalaj: "Tene' ma' tin ja'ana ma'ili' in walic ba'ax yan in wale. bey tuno' ³⁴ Labane' tu yalaj: "T'anen".Letie' tu yalaj: "Tene' u palitzilen Abraham". ³⁵ Le Yumtzil dzo'ok u yabach qui'qui't'antik in dzu'ulil yetel letie' dzo'ok u su'ut untu nojoch ma'ac. Letie' dzo'ok u dza'ic ti letie' mu'uch tamano'ob, platae yetel oroe', jxiibil palitzilo'ob yetel jchu'upal palitzilo'ob yetel camello'ob, yetel caaxi tzimino'ob. ³⁶ Sarae', u yatan in dzu'ulile' siijilti untu paal ti in dzu'ulile tu ch'i'ijanili, yetel letie' dzo'ok u dza'ic ti tulakal baax yaantie' ti letie'. ³⁷ In dzu'ulile' tu beetaj in jalach t'an, ca tu ya'alajten: "Teche' ma' bin a taaz yatan in paale' ti u jchu'up paalil le cananeoso'bo, ichi le lu'mo tuux in be'etma in wotoch. ³⁸ Ba'ale, teche' ca'abet a bin ti laak'tzilo'ob in taatae', yetel tin laak'ob, yetel ca taaz u yatan in paal. ³⁹ Tene' tune' tin walaj ti in dzu'ulil: "cuux tun wa le co'olel ma' tu yo'oltik taal tin wetel. ⁴⁰ Ba'ale letie' tu yalaj: "Le yumtzil, tu taanil maax quin xiimbalo'ob, yaan u tuuxtik u angelo'ob ta wetel, u ti'al ca xi'ic teech utzil te beejo, u ti'al ca a ch'a'a atan u ti'al in paal ichil in laak'tzilo'ob yetel ichil u ch'iibalo'ob in taatae. ⁴¹ Ba'ale teche' ca p'aatal x ma' si'ipilil ti le jalach t'aano wa teche' ca bin tin laak'tzilo'ob yetel wa ma' u k'aat u dza'ob techi. Bey tuno' teche' ca p'aatal si'ipilil ti le jalach t'aano'. ⁴² Bey tuno' tene' dzo'ok un cu'uchu bejlae' te sayabilo', yetel tin walaj: "In Yumtzil, Ku in dzu'ulil Abraham, quin ka'at o'oltictech, wa teche' jach tu jaaji a ka'at a beet in tuusbelil utz'e. ⁴³ Je'elena', wa'alacbalen tu tze'el le sayabil ja', le jchu'up paal cu taal u jo'osa ja', le co'olelmaax quin wacti: " quin ka'at o'oltik, dza'ten un p'iit ja' u ti'al in wu'uke ti a p'uulo' ⁴⁴ Le co'olel cu yalik'ten: "uk'e, yetel tene' beyxaan yaan in jo'osik ja' u ti'al le camello'obo", p'aat letie' le co'olel a ye'eyma Techo', Yumtzil, u ti'al u paal in dzu'ulil. ⁴⁵ Ma' dzo'oko in t'aan ichil in pu'uksica'ale', il a wileex, Rebecae' jo'ok yetel u pu'ul tu keleembale', yetel letie' e'em te sayabilo'ob ca tu jo'osa ja'. Bey tuno' tene' tin walaj ti letie': "quin ka'at o'oltik dza'ten ja' u ti'al in wu'uke. ⁴⁶ Letie' jach seeba'ane tu ye'ensa u pu'ul ti tu keleembale' ca tu yalaj: "U'uk'e, yetel tene' yaan in dza'aik ti le camello'bo ja' bey xaan. bey tuno tin wu'uk'a, yetel letie' tu dza'a ja' ti le camello'bo bey xaan. ⁴⁷ Tene' tin k'aatch'i'itaatie': ¿Maax a taatae? letie' tu yalaj:"U chu'up paale'en Betuel, le u paalil Nacor, maax le siijilti Milca u ti'al ti letie'. ca' tun tin dza'a le tuupo' ti u ni'io' yetel le bakal kaabo'ob ti u mu'uk kaab. ⁴⁸ Ca tune' tene' noclajen yetel tin cultaj Yumtzil u Ku in dzu'ulil Abraham, maax tu bisen ti toj beel u ti'al in caaxtik u paalil u laak'tzilo'ob in dzu'ulil u ti'al u paal. ⁵⁰ Ca tune' Laban yetel Betuele' tu nu'ucajo'o yetel tu yalajo'o: "Le ba'ala' taal ti Yumtzil, to'one ma' tu paajta t'anikteech miix k'aaz miix utz. ⁵¹ Pa'acte, Rebecae' ti'an ta taanile'. Ch'a'ai yetel xe'en, u ti'al letie' u paajtal u yatanta meen u paal a dzu'ulil, jee biix tu ya'alaj teech Yumtzile'. ⁵² Le ca tun le paalitzil Abraham tu yu'ubaj le t'aano', letie' xoolaj te lu'umo tio'olal Yumtzil. ⁵³ Le paalitzilo u taazma ba'alo'b de plata yetel ba'alo'b de oro, yetel no'o'c,yetel tu dza'a ti Rebeca. Letie beey xaan tu dza'a ja'adzu'us siibalo'ob ti u su'ucun yetel ti u mamae. ⁵⁴ Beey tuno' letie' yetel le jxiibo'ob yaano'ob yetelo' jaa'no' yetel uk'ajo'. Letio'be tu maanso'ob te'elo le aac'abo', le ca tun saascha'aje liik'o, letie' tu yalaj: "tuuxten naach ti in dzu'ulil". ⁵⁵ U su'ucune' yetel u mamae tu ya'alajo'obe: "Ch'a'a u p'aatak le xchu'up paal t e'etel ke'exi diez kiino'obe. Ken dzo'okoke, letie' u paajtal u biine. ⁵⁶ Ba'ale letie' tu yalajtio'obe: " Ma' a xaancuntiquene'ex, tumen Yumtzile' dzo'ok u yaantiqueen ti in beel. Tu'uxte'ene'ex tin beel u ti'al u paajtal in biin ti in dzu'ulil. ⁵⁷ Letio'be tu ya'alaj'ob: "Co'oneex t'aanik le xchu'up paalo' u ti'al c'ati'ikti ti letie'. ⁵⁸ Bey tuno' tu t'aano' Rebecae', yetel c'a'ata'ti: ¿Je'el a biin yetel le jxiib'o? Letie' tu nu'ucaj: "Tene je'el in biine". ⁵⁹ Bey tuno' letio'be tu tuuxto'ob Rebeca u ki'iko', yetel u palitzil, ti u tuusbeelil yetel u palitzil Abraham yetel tulakal le jxiibo'ob. ⁶⁰ Letio'be tu qui'qui't'a'anto' Rebeca, beya': "xiidzintzil, ca beetaquech maamail ya'abcach maaco'ob yetl a ch'i'ibalo'obe ca u ti'al linto'ob u jo'ol naaji ma'axo'ob p'eectiko'ob". ⁶¹ Ca tune' Rebecae' li'iki, letie' yetel u palitzilo'obe tu nat'ajo'ob le camello'obo', yetel biino'ob tu paach le jxiibo'. ⁶² Beorae' Isaac taan u cuuxtal ti le Neguevo', yetel taan u su'ut ti Beer Lajai Roi. ⁶³ Isaac jo'ok'an u ti'al u tuucul ti oca'an kiin. Le ca tun letie' tu pa'acte' yetel tu yilaje', ¡yaan camello'obo' cu taalo'ob! ⁶⁴ Rebecae' ca tu yilaj, yetel ca tun tu yilaj Isaace', letie' j e'em ti le camello'ob. ⁶⁵ Letie' tu yalaj ti le palitzilo': ¿Maax le maac cu xiimbal te'e c'aaxo u ti'al u c'aot'ko'ono'? Le palitzilo' tu nu'ucaj, letie' in dzu'ulil. Bey tune' letie tu ch'aj u booche' yetel tu pixaj u yich. ⁶⁶ Le palitzilo' tu tzi'icba'ata ti Isaace' tulakal ba'ax tu beetajo'. ⁶⁷ Bey tuno' tu biisaj x Rebeca tu chuybil naj x Sara u maama, yetel ca j dzo'ok u beel yeetel. Letie' jach tu yaabiltaj. Bey tuno' utzchajik yool ti u quiimic u maamao.