¹ Fù gbâr ye jimin ble tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ r'á tobra yíi ta, yì ki bɛ̀ yíi níi tohlɛ́ɛŋ kùnmɔ. Yesu ki wo fyɛ̀ŋn à wú án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ se dé: «Yíi w'á byéen tɛ́ŋlɛ́n à Farisyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ ǹ won bà lómɔ́nî to, fù mun ki yì ǹ gbɔníimɔbéê rɔ. ² Fù bóló ɔ bo gbɔ dó wo tɛɛ̀ŋn toyâ mɔ, à toflì brê kaarn mɔ wodɛ́ɛl to bo, gbɔ dó wo saaŋ tɛɛ̀ŋn tofliŋ mɔ, à wo tɛŋna mɔhlɔ̀ kaarn mɔ bo. ³ Fù mùn n'à jɛ́l yíkun mùlɔ bè gbɔɔ̂ mun wúa butúun mɔ, fù bè toflì búra ye kpɛ̀ŋl sɛɲn sɛɲn to. Yíkun mùlɔ bè gbɔɔ̂ mun wúa gbɔ tofliŋ mɔ tàshɛŋ tɔŋn lɔ́ fùnɔn híin, fù saaŋ bè gbɔ́nkɔ́ kwoa mɛ̀mɛ̂ fléen. ⁴ Yíkun mɛ̀mun ki mún jirɛ̂ɛ̀ ɔ, mún n'à lóon yíkun se dé yíi be jimin gbɛ́ɛ krɔrê yàntú bo, yì wo gbɔ má kpɛ́ hìn fù takɛɛl mɔ bo. ⁵ Ń bè yíi ǹ yànhlóo fù ri yɛnbɛ̀ yíi to. Yíi wo Jɔnɔsɔ yàntú, fù mun ni jimin kwòmun kwɔ́ɔn à kpɛ́ hìn k'à búrê din kaarn nyɛ mɔ. Oo, mún n'à lóon yíkun se dé yíi wo fù mùn yàntú. ⁶ Niin ɲínkâr mɔ́n kwɛŋl ja nì yɛ̀ kpɛ̂ŋln-níin be a? Ta Jɔnɔsɔ ri yì mɔ́n byéen byéenî nɔkɔŋl tɛ̀ŋn mɔshi. ⁷ À ta yíkun fléen yin mɔ́n byéen byéenî nɔkɔŋl kwó, yì nɔkɔŋl dwɔ̂nɲɛ̀n. Yíi la be yàntú bo, yíkun nur niin ɲínkâr tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ to yíi ta. ⁸ Mún n'à lóon yíkun se dé: Tɔnî mun ki b'à wú jùmɔ̂ tyé mɔ dé jimin dye-jɛn k'àkun totɔn ɔ, mún saaŋ b'à wúa jɔ̀nɔ̀kpár mɔ Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrêê tyé mɔ dé fù tɔŋnî ki mún fù rɔ. ⁹ Kɛ̀, tɔŋnî mun ki b'à wú jùmɔ̂ tyé mɔ dé jimin dye-jɛn k'àkun totɔn ɔ bo, mún saaŋ b'à wúa jɔ̀nɔ̀kpkár mɔ Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrêê tyé mɔ dé fù tɔŋnî ki mún fù rɔ bo. ¹⁰ Jiminî mun nɔkɔŋl ki bè gbukɛl jaal kɛl Jimin Dye-Jɛn to, fù tɔŋnî bè solshɛ̂ ŋmɔ́na. Kɛ̀, jiminî mun nɔkɔŋl ki bè Tɛ́l-Toféné yin nìna, fù tɔŋnî la bè solshɛ̂ ŋmɔ́na bo. ¹¹ Yì mùlɔ yíi jàno kítîkɔ́ɔŋn ɔ kɛɛln-lɔ́ɛ̀ wono, ŋmelê se, fù nì kwoa bo faɛ̀ŋ se, yíi k'á byéen tanyân fáâ ɛ̀, fù nì yíkun ǹ lóo fù ri gbɔ be yíi wonkɔ́ŋn bo, ¹² bóló ɔ bo gbârî mun ye yíkun bè kɛla, Tɛ́l-Toféné bè yíkun ǹ lóo fù ri nɛ́na yíi kɔŋn fù gbâr mɔ́n byéenî to.» ¹³ Jɔ dyàn k'à jùmɔ̂ɔ̂ tyé mɔ tɛ̀ŋn mɔ à wú Yesu se dé: «Ń Totɔn, à wú mún ɲínkar jɔɔ̂ se d'à wo ŋmɛ́ɛn tɔɔ̂ kyɛ̂ŋɛ̂ síkár mún n'àkun tyé mɔ.» ¹⁴ Yesu k'àn gbukɛlî mɔli dé: «Jɔ, gbò ri mún ɔ yíkun tyé mɔ kítíkárɔn jìr, fù nì kwoa bo, ki mún ɔ yíkun tyé mɔ kyɛ̂ŋ síkárɔn jìr?» ¹⁵ Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn k'à wú à jimiìî nɔ̀nkurn se dé: «Yíi w'á byéen tɛ́ŋlɛ́n mɔ́n kúur nɔ̀nkurn se nwɔ́ɔnlɛɛ to, bóló ɔ bo jimin ǹ ŋmɔ̂n mɔ́n byéen w'à jɛ́ɛln ki tɛŋn á shi mɔ bo.» ¹⁶ Fù gbâr ye Yesu ki gbukɛl dyàn kɛl yì se tɛl mɔ dé: «Fɛ́lklɛ̀ kùnmɔ ri ɲukwɔ́ ín lorɔn dyàn se, ¹⁷ fù lorɔn jɔɔ̂ ǹ kùnmɔɔ̂ gbɛ fɔŋn gbɔ k'à wonkɔ́ŋnè, à bè la á byéen duùn d'àkun bè gbáno án ŋmɔ̂n kùnmɔɔ̂ jirbɛ̀? ¹⁸ À ri tɛ́lî mun ŋmɔ́n fù rɛn: d'àkun b'án líìî kɛ́bɛ̂, ki líi denkɛŋl denkɛŋl sɔ́ɛ̀ twɔ̀ŋn, d'àkun k'án ŋmɔ̂n kùnmɔɔ̂ n'án ŋmɔ́n mɔ́ɛ̀ɛ̂ gbe fɛ̀ mɔ. ¹⁹ Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn k'à wú á byéen se, d'àkun ni kùnmɔ tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ŋmɔ́n ɲɛn á fur, nɔ̀tɔ̂ŋn tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ wono le fù, d'àkun b'á kyɛ̀ŋmɔyɛ̀ŋnbɛ̀, k'á di, k'á gbɛ, ki wúwɔ́ɔŋ wúwɔ́ŋ. ²⁰ Kɛ̀ Jɔnɔsɔ ki la à wú à se dé kɛŋl dyàn kúur, d'à yɛŋn marî bè sɛ́bɛ̂ à kpɛŋn ɲa núkurî núkúuri mɔ, d'à ri mɔ́ɛ̀ɛ̂ mun ŋmɔ́n ɲɛn á fur dé fɛ̀ bè tɛ̀ŋn tabɛ̂ gbò fù? ²¹ Fù fá byéenî to jimin ni mɔ́n tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ɲɛ́ɛn nì ɲɛn á fur ki tɛŋn lorɔn, ta Jɔnɔsɔ se, fù tɔŋnî ki dàkpɛŋl ɔ.» ²² Fù kwɔsé, Yesu k'à wú án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ se yé dé: «Fù mùn n'à jɛ́l mún b'à lóon yíkun se dé yíi b'á wonkɔ́ŋn yíi ǹ díryɔ́ŋ wono leyɛ́ɛŋnî gbɔ nì yíi gbɛ́ɛ to nɛ̂n wâ gbɔ ɔ bo. ²³ Fù bóló ɔ bo yíkun kur bwàrî gbɔ ri tokpâr ki jìré leyɛ́ɛŋn gbɔ to. Yíkun gbɛ́yɛ́ɛnî gbɔ bè tokpâr ki jìré wâ gbɔ to. ²⁴ Yíi wo kyɛɛ̀ŋl yiin, yì wo kùnmɔ nukwoòn bo, yì wo saaŋ kùnmɔ tityɛ́ɛŋn bo. Kɔ́lɔ́ wo tɛ̀ŋnɛ̀n yì se bo, líi wo saaŋ tɛ̀ŋnɛ̀n yì se bo, kɛ̀ Jɔnɔsɔ ri yì leyɛ́ɛŋn lɛɛn. Yíkun gbɔ ri tokpâr Jɔnɔsɔ se ki jìré fù lunmɔ́ɛ̀ɛ̂ to bo kɛ̀? ²⁵ Yíkun mɔ gbò ri fɔn à b'á wonkɔ̂ŋn se má búr hìn á byéen shi ta, à ta gbâr tiin kwó má? ²⁶ Fù se kwó, yíkun wo fù gbɔ tíinî kpɛ́ hìn bo, myɛ́n núkwɔ́ɔn yíkun won bè kɔ́ŋnɲɛ̀n à gbɔ búùrî ɔ gbɔ tyé? ²⁷ Yíi w'à furn fláa mɔ́n tíin tíinêê yiin, yì wo klɛwɔ klɛɛ̀n bo, yì wo saaŋ wâ hlɛ́ɛŋn bo, yì furn fyɛ̂mɛ́ɛ̀ɛ̂ bè ɲɔn ɲɔn. Fù wono mún n'à lóon yíkun se d'à ta Solomani kwó, à n'án nòfelɔnbéê n'á nɔ̀nkurn wono, à wo wâ nɛ́n mùmun bè fù furn fyɛ̂mɛ́ɛ̀ɛ̂ se lò ɲɔn ɲɔn fɔn bo. ²⁸ Shɛɛ̂ŋ mun tɛ̀ŋnɛ̀n ɲa klɔŋn se, dwɔn fɛ̀ ki bɛ ŋmɛ́ê nyɛ mɔ. Jɔnɔsɔ b'á kpɛŋnjaàn fɛ̀ to, à b'á kpɛŋnjaa yíkun to, ki jire fɛ̀ to bo kɛ̀? Yíkun ǹ gbɔ hlɔja fáâ ri fáaŋn. ²⁹ Yíkun kwó, yíi bè leê mun dia, fù nì yíi bè lamɔ́nî mun gbɛa, yíi b'á tɛ́l mɔkɛŋl fɛ̀ ŋmɔ́n fá gbɔ ɔ bo. ³⁰ Fù bóló ɔ bo Jɔnɔsɔ hlɔkaarntêê ri fù mɔ́ɛ̀ɛ̂ mùn ɲɛ́ɛn, yì w'á yɛ̀ŋntolí hìn bo, ta yíkun tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ bè yíkun se togbɔ mɔ́ɛ̀ɛ̂ shi. ³¹ Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê kyɛ̀ŋl ki tɛŋn yíkun ǹ ɲɛ́ɛn fù ri ɛ̀, Jɔnɔsɔ bè kwɔ́ɔn yíkun ǹ ɲɛ́ɛn fù ri tè ɲɛna fù ta. ³² Yíkun mɛ̀mun tɛ̀ŋnɛ̀n árí bɛ́bɛ́ɛ kúurî mun wo sɔ́ɔ bo, yíkun wo tɛŋn má á wonlɛɛ ɔ yànbê kaarn mɔ, bóló ɔ bo yíkun tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ r'à ŋmɔ́n d'à ri ɲɔn àkun k'án faŋbéê tè yíkun to. ³³ Yíi w'á kpɛŋnmɔ́ɛ̀ɛ̂ yɛè, yíi k'à tarî síkár dàkpɛɛ̂ŋl to. Yíi wo nìna kaarn dɔ́ tityɛ́ŋn, fù nì yíi ki kɔ́ɔŋn kaarn nòfel ɲɛn Jɔnɔsɔ se jɔnɔkpár mɔ, ɲra wo lo hìn mùmun to k'à ɲra bo, tyée wo mùmun di hìn bo. ³⁴ Fù bóló ɔ bo yíkun ǹ nòfelî bè tɛŋna tíkɛ́lî mun mɔ yíkun nìryɛŋnî bè tɛŋna mímí saaŋ.» ³⁵ Yesu k'án gbukɛlî ɔ dénno ɲɛro yì se dé: «Yíi w'á mɔtityɛ́ŋn ɲɛn, yíi b'á tatìnɲɛ̀n karr fùnsaŋ ɔ, niyɛ́ɛl brémɔ́n mɔ niyɛ́ɛl brêmun bè jàɲɛ̀n yíi kpɛŋn. ³⁶ Yíkun wo tɛŋn árí klɛwɔ-klɛrêê mun n'á ŋmelɔn kpɛŋnlɛɛ̀n, mùmun lì blaàn tyɛ̀l gbɔ klɛ fɔŋn, à sɛbyɛ̀munî bè yì ŋmrɔ klɔ́ tokwɔŋ hìn, yì k'à fli à se fù tíkɛ́l byéenî mɔ. ³⁷ Klɛwɔ-klɛrêê mun n'á mɔtityɛ́ŋn ɲɛ̀nɲɛ̀n yì b'á ŋmelɔn kpɛŋnlɛɛ̀n, à byɛ̀munî ki bɛ̀ yì ŋmɔ́n klɛwɔ to, fɛ̀ la fyâr. Hlɔ ta, mún n'à lóon yíkun se dé fù ŋmelɔnî b'á tyé tina, ki yì ja ɲínɛ́ɛn, ki le síkár tè yì to. ³⁸ Gbɔtɛ̂l mɔ byɛ̀ ɔ dà, jisɛ̂l yɛŋn to byɛ̀ ɔ dà, à byɛ̀munî ki b'à ŋmɔ́n yì b'à kpɛŋnlɛɛ̀n fɛ̀ la fyâr. ³⁹ Yíi w'à búr á ŋmel mɔ dé lɔ́ totɔn bè ɲra dɛ́ɛ wóon shi ín á sádi, à w'à kɛ́ŋ déa bo. ⁴⁰ Yíkun wo saaŋ á mɔtityɛ́ŋn ɲɛn, bóló ɔ bo Jimin Dye-Jɛn bè bɛa wóon dyàn to yíi tɛ́l wo mùmun jàɲɛ̀n bo.» ⁴¹ Piyɛri ki Yesu du dé: «Ń Totɔn, ákún ni fù tɛlî wúɲɛ̀n ŋmɛ́ɛn byéen se dàà, á r'à wúɲɛ̀n à jimiìî nɔ̀nkurn se?» ⁴² Yì Totɔn k'à wú à se dé: «Klɛwɔ-klɛrɔn yɛŋntokwɔ́ɔŋn tɔŋn jɛ́ɛnhlɔrɔn gbò ri tɛ̀ŋnɛ̀n, à ŋmelɔn k'à búr à krɔmɛ́ɛ̀ɛ̂ takɛl ɔ, nɔkɔ́ŋl ki le tè yì to à tɛ gbâr ye? ⁴³ Klɛwɔ-klɛrɔnî mun ŋmelɔn sɛbyɛ̀mun b'à ŋmɔ́n à ɲáa bè kpɛ̀ŋlɲɛ̀n klɛwɔ se fù fáâ to, fù la fyâr. ⁴⁴ Hlɔ ta, mún n'à lóon yíkun se dé fù ŋmelɔn jɔɔ̂ bè fù klɛwɔ-klɛrɔnî ɲínɛ́ɛna án nòfelî tɛ́ŋlɛ́ɛn ɔ. ⁴⁵ Kɛ̀, à klɛwɔ-klɛrɔnî k'à búr á ŋmel mɔ d'àkun ŋmelɔnî bè dála mímí, ki jo à klɛwɔ klɛrêê ŋmɛl to, jɛn gbo mél gbo. À bè le leèn, à bè lamɔ́ɛ̀ laàn fóro ki bɛ à ja. ⁴⁶ Fù klɛwɔ-klɛrɔnî w'à bréen á ŋmel mɔ d'àkun ŋmelɔnî mí blaàn yeê mun fyɛ̂l ɔ bo, à w'à shi d'à mí blaàn gbârî mun ye bo, fù ki la à bla yefyɛ̂lî tɛ́tɛ̂ ɔ. À b'à klɛwɔ-klɛrɔnî kyɛl lia à ɲínɛ̂n fɔŋnî mɔ, k'à gbɔjìr ɲɛ̀ltokɔ̂ŋ ɔ yɛŋntokwɔ́ɔŋn kaarn tɔŋn gbɔjir fáâ to. ⁴⁷ Klɛwɔ-klɛrɔnî mun n'á ŋmelɔn tìyà gbɔ shi, à wo bóló gbɔ mɔtiyɛ́ŋn bo, fù nì kwoa bo, à w'à tìyà gbɔ klɛɛ̀n bo, fù klɛwɔ-klɛrɔnî bè ŋmɛ̀ tyɛɛ́ŋ ŋmɛa. ⁴⁸ Kɛ̀, klɛwɔ-klɛrɔnî mun w'á ŋmelɔn tìyà gbɔ shi bo, ki gbɔ kwo mùmun b'à ŋmɛl ŋmel yan híin, fù bè ŋmɛa fá yan dɔ mɔ. Tɔnî mun ni nòfel denkɛŋl sɔ́ɔ ŋmɔ̂nɲɛ̀n, Jɔnɔsɔ ri gbɔ denkɛŋl sɔ́ɔ duklɛɛ̀n fù se. À ri mɔ́n tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ tèɲɛ̀n tɔŋnî mun to, à ri gbɔ tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ duklɛɛ̀n fù se.» ⁴⁹ Yesu k'à wú yì se yé dé: «Mún ni bɛ̀ɲɛ̀n nyɛ ɔ díryɔ́ŋ wono, ń n'à se fù nyɛɛ̂ ki ja kyáŋmɔ. ⁵⁰ Mún ni yanɲɛ̀n ń ki dé da dyàn mɔ kyáŋmɔ, fù bè mún tokpɛŋlbɛ̂ fóro ki kwo. ⁵¹ Yíkun ǹ jɛ́ɛn mɔ dé mún ni bɛ̀ɲɛ̀n ɲámɔgbâl ɔ à ɲáantyarî ta a? Owo dɛ́! Mún n'à lóon yíkun se dé mún ni bɛ̀ɲɛ̀n kɛ̀ŋlshìbé dɛ́ɛ ɔ jimin nì jimin tyé mɔ. ⁵² Fù bóló ɔ bo, ki la gbɔ̀n kyáŋmɔ to, jir kwɛŋl nì tɛ̀ŋnɛ̀n krɔ̂ mɔ́n byéen ta, à jir tyáarî bè dukú joa à jir níinî to, à jir níinî ki saaŋ dukú jo à jir tyáarî to. ⁵³ Tɔ bè dukú joa dye-jɛn to, dye-jɛn ki saaŋ dukú jo tɔ to. Nɔ bè dukú joa dye-mél to, dye-mél ki saaŋ dukú jo nɔ to. Wâŋ bè dukú joa waŋnbin to, waŋnbin ki saaŋ dukú jo wâŋ to.» ⁵⁴ Yesu k'à wú à jùmɔ̂ɔ̂ se yé dé: «Yíkun mùkâr ye á ɲáa ɲɛ̀n ye jɛlfɔŋnq yíi k'à ŋmɔ́n nɔ̀bwàr bè duklɔ́ɔn, yíkun wo saaŋ fyɛ̀ŋn à lóon dé nɔ̀ bè tɔ́ŋnbɛ̂, ki saaŋ máno tɔ́ŋn. ⁵⁵ Fù nì sɔŋn nì kwáŋl lì bɛ̀, yebɔ̀nblî kìndíir bén se, yíkun n'à lóon dé wóon mɔjɛ̀n bè libɛ̂, fù ki saaŋ máno li. ⁵⁶ Gbɔ níin mɔ jimiì, à ɲáantyarî n'à jɔ̀nɔ̀kpárî ɲáaâ b'à jél hìn yíkun b'à wóèê mɔ fá shi, myɛ́n núkwɔ́ɔn gbɔɛ̀ɛ̂ mun klɛkún nɛn kyáŋmɔ, yíkun wo fɛ̀ mɔ fá shi bo? ⁵⁷ Fù nì myɛ́n núkwɔ́ɔn yíkun wo gbɔ ɲɔn shu hìn á byéen yíi k'à kwo bo? ⁵⁸ Jimin n'á jàno á kítîkɔ́ɔŋn án klɛ̀ gbɔ ta á kɛŋ gbɔ núkwɔ́ɔn híin, á nɔkɔ́ŋl á k'à n'á tyé tyé tityɛ́ŋn, yíi wo lò kɛŋn à kítíkárɔnî to bo, nɔkɔ́ŋl à b'á jano teké kítíkárɔn to bo, à kítíkárɔnî b'á tè mɔhlɛ̀ŋrɔn to bo, mɔhlɛ̀ŋrɔn b'á ja mɔkpɛ́è mɔklálɔ́ mɔ bo. ⁵⁹ Á to kɔ́ŋnî ta kpɛ̂ŋln-byéen kwó, mún n'à lóon á se d'á wo lia fù mɔklálɔ́ɔ̂ mɔ à tár kaarn mɔ bo.»