¹ Teguu' do anaan, Jisus musaang man umaa' au hiti' melok ha' bahe' hungee. ² Dahin, kelunaan kahum pehengkung dahin-Na. Kenaan anaan, Hia' mu'un ha' haruk au hiti' melok, dahin lim kelunaan kahum anaan nekring ha' bahe' hungee. ³ Dahin, Hia' kahum duaan gat dahin daha' halam perumpamaan, dahun-Na, "Te' ji kelunaan murah leka' sang te' murah, ⁴ dahin teguu' do hia' murah, te' kuri uank legaak ha' balaan alaan, manuk-manuk atang temoh kumaan ina' atang na pah. ⁵ Uank alang bale legaak ha' nayaan alang ngebato', alang jaan te' kahum tanaa', au hiti' saring murip kenaan jaan te' tanaa' alang dalam. ⁶ Tapi, au na mataan do nyemo, tuvuu' anaan ga' lasu. Dahin, kenaan jaan te' pakaat, tuvuu' anaan jadi megaang. ⁷ Uank alang bale legaak t' haang urok nge'ulang, dahin urok nge'ulang anaan murip, dahin medit ina'. ⁸ Tapi, uank alang bale legaak ha' tanaa' alang sayuu' dahin te' alaa' buaa', te' alang matuu' kali lipat, te' alang enam puluu' kali lipat, dahin te' alang telog puluu' kali lipat. ⁹ Hi alang hipun apang, hembe na hia' ngering." ¹⁰ Dahin, murid-murid Jisus atang au hiti' metang ha'-Hia', "Nanun pa Ika' duaan dahin daha' halam perumpamaan?" ¹¹ Jisus nyuee daha', "Man ika' au an d' ai jung jaam rahasia Umaa' Telaangjulaan, tapi ha man jaan an d' ai. ¹² Kenaan, kelunaan alang hipun, man hia' tuaa' an d' ai dahin hia' sang berkelimpahan. Tapi, hi alang jaan hipun, bahkan nun alang hia' hipun sang d' api' man hia'. ¹³ Kenaan hia' ti', akui duaan dahin daha' halam perumpamaan kenaan teguu' nyinang, daha' jaan nyinang, dahin teguu' ngering, daha' jaan ngering, au hiti' jaan ngerti. ¹⁴ Mengenai daha', an d' genap na alang Yesaya na alang duaan, 'Dahin kering, ika' hamaan ngering, tapi jaan kalaak jaam. Au hiti', dahin lemnang, ika' hamaan nyinang, tapi jaan hamaan memahami.' ¹⁵ Kenaan kenaap bangsa aji' au tayaa', apang daha' duyaa sang kering, dahin daha' mekaap mataan daha'. Ha' jaan, tentu daha' daha' hamaan lemnang mete' mataan daha', ngering mete' apang daha', dahin jaam ngerti mete' kenaap daha', au hiti' nekulah ha'-Akui dahin d' navaah. ¹⁶ Tapi, an d' berkati na mataam kenaan lemnang dahin apang ka kenaan kering. ¹⁷ Akui duaan alang laan-laan na man ika' bahwa kahum nabi dahin kelunaan-kelunaan laan alang ikam lemnang nun alang im lemnang, tapi jaan lemnang hia', dahin ikam kering, tapi jaan ngering hia'." ¹⁸ "Kenaan hia' ti, kering na arti perumpamaan tentang alang murah. ¹⁹ Teguu' kelunaan ngering firman Umaa' hipi, dahin jaan memahami ina', alang ja'ak atang dahin apii' nun alang au purah halam kenaap kelunaan anaan. Ani' lah kelunaan alang beni' na purah ha' bahe' alaan. ²⁰ Te' pun alang purah ha' nayaan-nayaan alang te' bato', ani' lah kelunaan alang ngering firman dahin temoh alaa' ina' dahin sukacita, ²¹ tapi hia' jaan hipun pakaat halam kenaap na dahin betahan akii' tua'. Dahin, teguu' penindasan atau ngeperah jadi kenaan firman anaan, hia' temoh legaak. ²² Beni' alang legaak ha beluaa' urok-urok ulang hia' ti' kelunaan alang ngering firman anaan, au hiti' kekhawatiran dania dahin tipu daya alang jayaa' pehigaak firman anaan sehingga jaan te' hasel. ²³ Tapi, kelunaan alang beni' na purah ha tanaa' alang sayuu', ani' na kelunaan alang ngering firman anaan dahin jaam ina'. Hia' na alang laan-laan ngebuaa' dahin alaa', te' alang 100 kali lipat, te' k' kuri 60, dahin 30." ²⁴ Jisus mai perumpamaan alang bale na man daha', dahun-Na, "Umaa' Telaangjulaan anaan hamaan d' umpamakan nekelung kelunaan alang murah beni' alang sayuu' ha' lumaa' na. ²⁵ Tapi jiarun kelunaan-kelunaan tuduu', musuh na atang dahin murah beni' haii' ha beh beni' alang beni' gandum, au hiti' leka'. ²⁶ Teguu' tuvu' betunas dahin bebulir, au hiti" haii' anaan tulaa' lim pa. ²⁷ Maka, hamba-hamba man alang hipun lumaa' anaan atang au hiti' metang ha hia', 'Tuanm bukankah ika' murah beni' alang sayuu' ha lumaa' ka? Au hiti', man hino atang na haii' anaan?' ²⁸ Hia' duaan dahin daha', 'te' musuh alang na ina'.' Au hiti', hamba-hamba anaan duaan dahin na, 'Apakah ika' ikam kame' leka' dahin mehengkung ina'?' ²⁹ Tapi, tuan anaan duaan, 'Am! Kenaan, teguu' ika' mehengkung h'ai-h'ai anaan, hamaan-hamaan ika' nubit lim pa gandum anaan peji dahin na. ³⁰ Hembe na dua tuvuu' peji atang musim mepang. Dahin, teguu' do d' mepang. akui sang duaan man lim d' alang murah, "Alang tahari, hengkung na h'ai-h'ai anaan dahin ngatung na halam berkas-berkas alang sang d' nutung. Tapi, hengkung na gandum na ha halam lumbung kui." ³¹ Au hiti' Jisus begisah perumpamaan alang bale man daha', dahun-Na, "Umaa' Telaangjulaan anaan nekelung uang sesawi alang an kelunaan api' dahin an d' uraah ha luma' na. ³² Uang anaan hia' ti' alang paling tu'uk man lim jenis beni', tapi teguu' tubuu', hia' lebih tayaa' man lim jenis ujo, bahkan jadi yung kayo' sehingga manuk-manuk ha langet atang dahin na halaah ha cabang-cabang na." ³³ Au hiti' Jisus begisah na ji perumpamaan alang bale ha' daha', "Umaa' Telaangjulaan anaan nekelung ragi, alang man kelunaan doh d' alaa' dahin an d' utaam ha halam adonan tepong terigu kahum na telog sukat atang lim adonan anaan besapor ragi. ³⁴ Lim hal ani' Jisus duaan ha kelunaan kahum halam perumpamaan-perumpamaan, dahin Hia' jaan duaan ha daha' tanpa perumpamaan. ³⁵ Dahin demikian, tergenapi na nun alang an d duaan lalo man nabi, "Akui sang muka' ba kui halam perumpamaan-perumpamaan, Akui sang ngucap hal-hal alang muhuk man dania an d' jadikan. ³⁶ Au hiti', Jisus melaak kelunaan kahum anaan au hiti' mutaam ha umaa'. Dahin, murid-murid-Na atang ha Hia au hiti' duaan, "Jelaskan na man kame' perumpamaan tentang h'ai-h'ai ha luma'." ³⁷ Dahin, huee-Na, "Kelunaan alang murah beni' alang sayuu' hia' naan Anaak Kelunaan, ³⁸ dahin luma' anaan hia' naan dania ani'. Beni' alang sayuu' hia' ti anaak-anaak Umaa', dahin h'ai hia' ti anaak-anaak alang ja'ak, ³⁹ dahin musuh alang murah ina' hia' ti Iblis, dahin juk mepang hia' ti akhir zaman, dahin lim d' penuai anaan hia' ti daha' malikat. ⁴⁰ Jadi, tiah nekelung h'ai alang an d' hengkung dahin an d' nutung halam api, nuti na alang sang terjadi t' do akhir zaman. ⁴¹ Anaak Kelunaan sang ngutus lim malikat-Na, dahin daha' sang mehengkung lim bato' sandungan serta kelunaan-kelunaan alang na gat ja'ak man umaa'-Na, ⁴² dahin sang ngetah na ha halam tungku api. Ha nayaan anaan sang te' angii' dahin dahun ipan. ⁴³ Au hiti', kelunaan-kelunaan laan sang mala'ah nekelung mataan do halam Umaa' Tamaan daha'. Hi alang te' apang, hembe na hia' ngering." ⁴⁴ "Umaa' Telaangjulaan hia' ti' nekelung harta alang d' huk ha luma', alang an kelunaan habung, au hiti' an na huk u'ak. Dahin, kenaan sukacita na, hia' leka', pebele' lim alang an na hipun, dahin melee' luma' anaan. ⁴⁵ Harijuee u'ak, Umaa' Telaangjulaan hia' ti' nekelung kelunaan alang pebele' alang pelip mutiara alang nyemdoh. ⁴⁶ Teguu' hia' habung ji mutiara alang nilai na bo, hia' leka' te pebelee' lim alang na hipun, au hiti' melee' mutiara anaan." ⁴⁷ "Nuti' lim pa, Umaa' Telaangjulaan hia' ti nekelung jala alang an d' ukah ha halam danum, dahin mehengkung berbagai jenis masik. ⁴⁸ Teguu' jala anaan penu', daha' nyiret ha naha dahin melok, au hiti' mehengkung d' masik-masik alang sayuu' ha halam keragaak-keragaak ayaa', tapi mu'eh alang jaan sayuu'. ⁴⁹ Jadi, anaan lah alang sang terjadi t' do bayaa' ti. Lim d' malikat sang musaang dahin mukeh alang ja'ak man kelunaa -kelunaan laan, ⁵⁰ dahin ngetah kelunaan-kelunaan ja'ak anaan ha halam tungku api'. Ha nayaan anaan sang te' ratapan dahin kertak ipan. ⁵¹ Au nika ngerti lim terani pah?" Daha' duaan dahin-Na, "Ai." ⁵² Dahin, Jisus duaan ha daha', "Kenaan anaan, putung lim ahli Taurat alang au jadi murid Umaa' Telaangjulaan, hia' nekelung tuan umaa' alang musaang harta alang maring dahin alang daraa' man jayaa' na." ⁵³ Teguu' Jisus au ngepah perumpamaan-perumpamaan anaan, Hia' leka' man hiti'. ⁵⁴ Dahin, teguu' Hia' atang ha asal-Na, Hia' ngajar ha sinagoge-sinagoge daha' sehingga daha' takjub au hiti' duaan, "Man hino Kelunaan ani' api' kebijaksanaan dahin mukjizat-mukjizat ani'? ⁵⁵ Bukankah Hia' ani' anaak kelunaan tukang kayo? Bukankah hinaan-Na an d' gi' Maria, dahin lim d' harin-Na hia' ti Yakobus, Yusuf, Simon, dahin Yudas? ⁵⁶ Bukankah lim d' harin-Na alang doh te' t' haang ta? Au hiti', man hino Kelunaan ani' alaa' lim hal ani'?" ⁵⁷ Dahin, daha' tesinggung kenaan-Na. Tapi, Jisus duaan dahin daha', "Ji kelunaan nabi bukan na jaan d' hormati, kecuali ha nayaan asal na dahin ha umaa' na dap." ⁵⁸ Dahin, Hia' jaan na kahum mukjizat ha hiti' kenaan jaan kepercayaan daha'.